Stav predstavnika vlasti sa republičkog, pokrajinskog i lokalnog nivoa o snabdevanju osnovnih škola organskim proizvodima
Lidija Tomaš – načelnica Gradske uprave za obrazovanje je na forumu Mogućnost snabdevanja osnovnih škola organskim proizvodima navela da Novi Sad od 2018. godine ima Centralnu kuhinju Radosnog detinstva u kojoj se po HACCP standardu obavlja priprema hrane za 17000 mališana. Centralna kuhinja ima kapacitet da pruža uslugu i drugim ustanovama, kao što su osnovne škole i privatni vrtići ili gerontološki centri.
Devet osnovnih škola u Novom Sadu koje učestvuju u programu Strenght2Food imaju svoje kuhinje, što se ostavlja kao mogućnost proširenja aktivnosti ili olakšanja procesa sprovođenja javnih nabavki i praćenja lanca ishrane.
Izmena propisa iz 2018. Godini u čijoj javnoj raspravi je i sama učestvovala sadrži i sledeće: Zakonodavac – Ministarstvo prosvete, nauke i tehnološkog razvoja propisuje da je potrebno više svežih namirnica, veća zastupljenost voća i povrća, uz zabranu nekih drugih (bez dodataka konzervanasa, zaslađivača, gaziranih pića, konditorskih proizvoda..), zdrav način pripreme (bez pripreme u dubokom ulju), propisuje potrebnu količinu (%) masti, proteina i ugljenih hidrata u zavisnosti od uzrasta, gde može da se implementira i organska hrana, odnosno hrana proizvedena po organskim principima proizvodnje.
Ivanka Čubrilo – načelnica Gradske uprave za privredu podsetila je da Grad Novi Sad od 2010.-2011. subvencioniše osam organskih proizvođača sa teritorije Grada Novog Sada sa 100% za nabavku sadnog i semenskog materijala, kontrolu zemljišta i plodova i sertifikaciju organske proizvodnje i druge investicije koje se odnose na organsku proizvodnju, a deo su ostalih mera ruralnog razvoja. Grad Novi Sad je usvojio Strategiju razvoja poljoprivrede Grada Novog Sada za period 2018-2022. godine gde je jasno definisano da su organska proizvodnja i zaštićeno geografsko poreklo u fokusu interesovanja.
Podstiče se plasman organskih proizvoda na Ribljoj pijaci u Organskoj ulici i podržavaju se manifestacije u cilju povećanja vidljivosti i promocije organskih proizvoda i samih proizvođača – Organska pijaca u Katoličkoj porti i Organska ulica Grada Novog Sada, koja je ove godine organizovana na Štrandu, a ranijih godina na Ribljoj pijaci.
Više puta je na okupljanjima od strane organskih proizvođača spomenuto da bi i druge opštine trebale da usvoje dobar primer Grada Novog Sada za podsticaj organskoj proizvodnji.
Samim tim podrazumeva se da bi Gradska Uprava bila spremna da podrži projekat snabdevanja osnovnih škola organskim proizvodima, koji ima pozitivan ekonomski efekat na proizvođače, kao i zdravstveni, edukativni i ekološki aspekt.
Petar Viđikant – načelnik školske uprave Novi Sad napomenuo da na teritoriji Poljoprivredne škole u Futogu (Novi Sad), Baču i Rumi. Učenici ovih škola mogu i treba da imaju ulogu u edukativnom delu projekta.
Značaj poljoprivrede, dugu tradiciju, znanje i povoljne uslove za bavljenje poljoprivredom u Vojvodini ne smemo zanemariti nego brižno negovati.
Saša Stevanović – v.d. pomoćnik pokrajinskog sekretara za poljoprivredu, vodoprivredu i šumarstvo naveo je da su i na pokrajinskom nivou sredstva namenjena organskim proizvođačima značajno uvećana.
Dve linije su namenjene isključivo organskim proizvođačima za kontrolu i sertifikaciju i mašine i opremu, a na raspolaganju su im i ostale linije namenjene poljoprivrednicima uz dodatne bodove za organsku proizvodnju. Prikupljanje konkursne dokumentacije je takođe olakšano na pokrajinskom nivou, tako da se potrebna dokumentacija prikuplja po službenoj dužnosti.
Već krajem januara-početkom februara, nakon preraspodele budžeta, počinje se sa novim krugom raspisivanjanja konkursa. Za žene nosioce gazdinstva i mlađe od 40 godina visina bespovratnih sredstva ide do 80%.
Može se izvesti zaključak da organski proizvođači nisu dobro i blagovremeno obavešteni o podsticajima koji su im namenjeni. Deo proizvođača je ubeđenja da i ukoliko apliciraju neće dobiti sredstva, dok deo koji koristi podsticaje pokušava da ih razuveri.
Takođe, trenutna situacija vodi ka zaključku da proizvođači imaju i drugih teškoća, a to je plasman u većini slučajeva.
Međutim, čak i oni koji nemaju problema sa plasmanom svojih proizvoda i koji su pronašli siguran put do kupaca, izražavaju želju da ovakav projekat uspe, jer su društveno odgovorni i zato što su upravo nove generacije one kojima je plod njihovog rada namenjen, kojima treba preneti i znanja i veštine i kojima ovaj svet ostavljamo.
Radivoj Nadlački – savetnik Ministra poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede Republike Srbije, naglašava da su proizvođači osnov po kome je Ministarstvo zainteresovano za uspešnu realizaciju projekta Strength2Food, koji podrazumeva snabdevanje osnovnih škola organskim proizvodima.
Nadlački ističe da bavljenje organskom poljoprivredom nije samo način proizvodnje, nego i filozofija života, uključujući i druge aspekte – zaštitu životne sredine, brigu o drugim bićima, kako o zdravlju ljudi, tako i brigu o životinjskim i biljnim vrstama, nasuprot konvencionalnoj poljoprivredi, koja značajno zagađuje životnu sredinu, posebno ukoliko se sprovodi neplanirano i nekontrolisano.
Gospodin Nadlački je podsetio da su plaćanja po hektaru za biljnu proizvodnju za organske proizvođače uvećana za 120% u odnosu na konvencionalne, u stočarstvu za 40%, refundacija za nacionalni sertifikat je 50-65%, a tu su i mere ruralnog razvoja, IPARD podsticaji i direktna plaćanja gde organski proizvođači dobijaju dodatne bodove, kao i mladi i žene nosioci gazdinstva.
Ukupna površina na kojoj se obavlja poljoprivredna proizvodnja po organskim principima u 2018. godini je uvećana za 43%, dok je izvoz iznosio nešto preko 27 miliona evra.
Nadlački je prisutne pozvao da se informišu i učestvuju u Projektu razvoja konkurentnosti poljoprivrede u Republici Srbiji, koji je rezultat saradnje Vlade Republike Srbije, Ministarstva poljoprivrede, vodoprivrede i šumarstva i Svetske banke, gde takođe organski proivođači, mladi, žene i poljoprivrednici iz nerazvijenih područja ili područja sa otežanim uslovima rada dobijaju dodatne poene.
Zahvaljujući ovom projektu mali i srednji poljoprivredni proizvođači učestvuju sa 10% sopstvenih sredstava, 40% je kreditni grant i 50% su bespovratni IPARD podsticaji.
U najavi je pravilnik o proizvodnji i preradi na gazdinstvima. Ovaj pravilnik je u pripremi i treba da bude usvojen do kraja godine. Nakon usvajanja ćemo imati uvid u precizne odredbe.
Poljoprivredni proizvođači će moći koristiti grejno telo i sanitarni čvor u svom domaćinstvu.
Ovo predstavlja fleksibilnost u odnosu na EU propise do granica koje su dozvoljene i podrazumeva se da uslovi kvaliteta i bezbednosti hrane moraju biti ispoštovani.
Ti proizvodi će se moći plasirati u opštini u kojoj su proizvedeni i susednim opštinama, kao i na manifestacijama na teritoriji Republike Srbije.
Zaključak je da je Ministarstvo poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede spremno da prilagodi propise tako da idu u prilog poljoprivrednim proizvođačima, ako proizvođači mogu da se udruže, preciziraju svoje zahteve koji treba da budu realno izvodljivi i preko predstavnika udruženja koji su upoznati sa zakonskim okvirima svoje zahteve upute predstavnicima vlasti.
Podsećamo članove da Vojvođanski klaster organske poljoprivrede sarađuje sa Agroklasterom Srbije u sprovođenju Javno-privatnog dijaloga, što je omogućio NALED uz podršku USAID-a. Ako aktivno budete učestvovali u komunikaciji, šanse da se stvari menjaju u vašu korist su veće.
